جدولی برای کنترل عصبانیت
جدولی که درست کردهام و بارها دربارهاش نوشتهام بیش از هر چیز دیگری من را در کنترل رفتارم یاری کرد. اینجا نحوه درست کرده جدول را شرح میدهم و امیدوارم به کسانی که خواهان تغییر اساسی در خلق و خویشان هستند از آن بهره ببرند.
1 جدولی که درست میکنید باید دارای دو قسمت باشد کارهایی که نباید انجام بدهید و کارهایی که باید انجام بدهید.
2 کارها را با جزئیات بنویسید مثلا ننویسید عصبانی نشوم، این خیلی کلی است. باید همه جزئیات را شرح داد. مثلاً بنویسید فریاد نزنم، حرف زشت نزنم، لحنم خشونت آمیز نباشد، رفتارم خشونتآمیز نباشد. باز هم میشود به جزییات بیشتری پرداخت مثلا در ادامه رفتارم خشونت آمیز نباشد بنویسیم در را نکوبم، چیزی را پرت نکنم، دستم را روی کسی بلند نکنم. حتی میشود هر کدام از جزئیات را هم در ستونهای جدا قرار داد. هر چقدر ستونهای جدول به جزئیات بیشتری بپردازد ارزیابی و سپس تغییر راحتتر میشود.
3 به همین صورت کارهایی را هم که باید انجام بدهید با جزئیات بنویسید. مثلا سکوت در برابر لجبازی فرزندم، شمردن تا چهل در مواقع عصبانیت،...
4 جدولتان را به قسمتهای مختلف با رنگهای مختلف تقسیم کنید که در هر قسمت تغییر یا تقویت خصوصیتی را در نظر بگیرید.
روزهای اولی که جدول را درست میکنید شاید نتیجه فاجعه آمیز باشد. ستونهای قرمز شده نباید شما را ناراحت کنند. من جدول را برای هفت روز درست میکنم و هفته بعد جدول دیگر. اینطور هر هفته یک نگاه کلی به رفتارم دارم. توصیه میکنم برای شروع روی یک یا دو مورد دقت بیشتری کنید. مثلا تعیین کنید که امروز اصلا فریاد نمیزنم.
بعد از یک هفته ببینید کدام یک از رفتارهای خوب یا بدتان بیشتر از همه تکرار شده. من خیلی زود سرزنش کردن را کنار گذاشتم. همین که میدیدم جلوی خانه سرزنش نکردن چند روز متوالی سبز است خوشحال میشدم و سعی میکردم آن را حفظ کنم. هفتههای بعد سعی کنید بیشتر روی کارهایی که در آن بیشتر قرمز گرفتهاید تمرکز کنید. مثلا اگر جدول شما کنار در را نکوبم بیشتر قرمز خورده باید مستقیم سراغ همان بروید و روی همان تمرکز کنید تا اصلاح شود.
در پایان هر روز کارهایی را که خوب است ( هر چند کوچک و ناچیز ) بنویسید. با خودتان شرط کنید تعداد کارهای خوب روزانهتان را زیاد کنید. مثلا من همه چیزهای کوچک را میشمرم: برای دخترم کتاب خواندم، تلفن همسرم را با حوصله و با محبت جواب دادم، در پارک پا به پای دخترم بازی کردم... هر چند شاید اینها کوچک بیاید اما اولا در تقویت روحیه کسی که عادت ندارد مرتب آنها را انجام بدهد موثر است و ثانیا همین چیزهای کوچک است که در نهایت کیفیت زندگی را تغییر میدهد.
من در قسمت کارهایی که باید انجام داد نوازش کردن، با هم حرف زدن و خاطره تعریف کردن و چند مورد مشابه را هم گذاشتهام. اینها چیزهایی است که هر روز و روزی چند بار باید انجام بشود. اگر در شبانه روز تکرار نشود همدلی و مهربانی را از بین میبرد. آدمهای یک خانه باید با هم زیاد حرف بزنند و از همه چیز حرف بزنند و بیشتر از همه از خودشان از رویاهایشان از ناکامیهایشان. از چیزهایی که شادشان میکند و از چیزهایی که رنجشان میدهد. من اوایل خیلی از همسرم میرنجیدم که سلیقه من را نمیشناسد و نمیداند برای تولدم دقیقا چه چیز من را خوشحال میکند. اما حالا میبینم که حرف زدنهای ما یا در مورد مسائل کلی بود یا تعریف چیزهایی که در طول روز دیده و شنیده بودیم خوب او که علم غیب نداشت بفهمد عطر من که ته کشو سوم مخفی شده تمام شده است!
البته از خیلی چیزها نمی شد حرف زد مثلا وقتی سو تفاهمی از طرف خانواده همسرم پیش میآمد و من مطرح میکردم اولین عکسالعملش این بود که من اشتباه میکنم، یا آنها قصدی ندارند،در نهایت باید بزرگواری کنم و به هر چیز کوچکی پیله نکنم!! حالا واقعا دیگر دیدم عوض شده اولا از وقتی قلبم را از کینه خالی کردهام انگار رفتار آزاردهندهای از کسی سر نمیزند. در ضمن وقتی همسرم از محبت و عشق من به خانوادهاش هنوز مطمئن نشده خوب مسلما حرفهای من او را سردرگم میکند و با خودش فکر میکند آیا از ناراحتی است یا واقعا من دنبال بهانه میگردم. به هر حال حرف زدن از دیگران چیزی است که باید از آن پرهیز کرد. واقعا بهتر است به جای وقت تلف کردن در مورد این چیزها از خودمان حرف بزنیم. حتی از رنگ کفش و لباس یا مثلا اینکه چقدر غذاهای فلان رستوران را دوست داریم. یعنی نباید هیچ حرف نگفته شاد یا غمگینی در طرفین باقی بماند.
نوازش کردن و ارتباط تنگاتنگ خیلی مهم است من هر شب قبل از خواب دخترم را برای چند دقیقه بغل میکنم. بعد از بیدار شدن هم همینطور. نه اینکه قبلا نمیکردم بلکه مرتب نبود. این تکرار خیلی اهمیت دارد. من جملات محبت آمیزی را که در حضور دخترم باید به همسرم بگویم نوشتهام ، شاید یک کم اغراق آمیز بشود اما میبینم در آرام کردن جو خانه چقدر موثر است.
متاسفانه امکان درج جدول در ادامه مطلب نیست امیدوارم که نوشتهها به اندازه کافی گویا باشد.